Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się zdrzemnąć za kierownicą? W trakcie jazdy. Na chwilunię. Tobie albo prowadzącej w nocy osobie, której trzeźwej ocenie bezgranicznie ufasz? Taki stan może wydawać się niewinny, ale ten ułamek sekundy, na który kierowca zaśnie, może mieć fatalne konsekwencje. I to fatalne według definicji PWN (1. «przynoszący nieszczęścia» · 2. «o złym losie: nieunikniony» · 3. «bardzo zły»).
Zaśnięcie za kierownicą to poważne zagrożenie zarówno dla kierowcy, pasażerów, jak i innych uczestników ruchu drogowego. Przeczytaj, jak zapobiegać zaśnięciu za kierownicą.
Już jedna chwila nieuwagi wystarczy, by stracić kontrolę nad pojazdem i wywołać wypadek. I to na jawie. We śnie, nawet podczas mikrodrzemki, niestety również nie panujemy nad pojazdem. Nawet jeśli nam się tak wydaje, gdy już się z mikrodrzemki przebudzimy.
Zasypianie za kierownicą nie jest dowodem na umysłowe lenistwo, brak odpowiedzialności, niski stopień inteligencji czy brak umiejętności planowania, ani dowodem na niczym nieuzasadnioną, przesadną pewność siebie. To problem związany z naszymi rytmami biologicznymi i jakością snu (i odrobinę podsycany zjawiskami wspomnianymi w zdaniu poprzedzającym).
Dlaczego dochodzi do zaśnięcia za kierownicą?
Wielu kierowców ignoruje swoje zmęczenie i zbyt często przecenia swoje zdolności. Często prowadzimy długie trasy bez odpowiedniej przerwy, nie zdając sobie sprawy, że monotonia i brak snu mogą nas prędzej czy później dopaść. Siadamy za kierownice po źle przespanej nocy nie doceniając jak zarwana noc drastycznie obniża poziom koncentracji i uważności. Oto 11 najczęstszych powodów zaśnięcia podczas prowadzenia pojazdu:
- Brak wystarczającej ilości snu – Niewyspanie jest jednym z głównych powodów zaśnięcia za kierownicą. Kierowcy często nie śpią wystarczająco długo, co prowadzi do senności podczas jazdy.
- Monotonia na drodze – Długie, jednostajne trasy, szczególnie na autostradach, mogą sprawić, że kierowcy zaczną tracić koncentrację i poddawać się mikrodrzemkom.
- Długie godziny za kierownicą – Przebywanie za kierownicą przez długi czas może prowadzić do zmęczenia i mikrodrzemki, zwłaszcza podczas podróży na duże odległości.
- Prowadzenie w nocy – Nasze ciało i umysł są bardziej skłonne do zaśnięcia w nocy, ponieważ naturalnie przygotowują się do snu w ciemności.
- Przewlekły stres – Wysoki poziom stresu może zaburzyć sen, co prowadzi do zwiększonego ryzyka mikrodrzemki podczas prowadzenia pojazdu.
- Brak odpowiedniej aktywności fizycznej – Osoby prowadzące siedzący tryb życia mogą odczuwać senność za kierownicą z powodu braku aktywności fizycznej.
- Spożycie alkoholu i narkotyków – Prowadzenie pod wpływem alkoholu lub narkotyków nie tylko osłabia zdolności reakcji, ale także może prowadzić do mikrodrzemek.
- Zaburzenia snu – Osoby cierpiące na bezdech senny, narkolepsję lub inne zaburzenia snu są bardziej podatne na mikrodrzemki za kierownicą.
- Zawodowe prowadzenie pojazdów – Ci, którzy spędzają długie godziny za kierownicą, jak kierowcy ciężarówek lub autobusów, są bardziej narażeni na mikrodrzemki ze względu na nieprawidłowe harmonogramy pracy i brak wystarczająco długich przerw na odpoczynek.
- Niska jakość diety – Niezdrowa dieta i brak odpowiednich składników odżywczych mogą wpływać na senność i mikrodrzemki za kierownicą. Niektórym schorzeniom towarzyszą także wahania poziomu cukru we krwi, które mogą sprzyjać nadmiernej senności.
- Brak dbałości o własne zdrowie (brak regularnych badań, lekceważenie atywności fizycznej i diety, ignorowanie porad lekarza) – Przyczyną wypadków są także powikłania chorób.
Tydzień Świadomości Zasypiania za Kierownicą w USA
Odpowiedzią na to niebezpieczeństwo jest właściwa edukacja i świadomość. W Stanach Zjednoczonych każdego roku, w trzeci poniedziałek września, obchodzony jest “Tydzień Świadomości Zasypiania za Kierownicą”. Celem tego wydarzenia jest zwrócenie uwagi na ryzyko mikrodrzemki oraz podniesienie świadomości na temat zapobiegania zaśnięciu za kierownicą.
W Polsce może nie ma dedykowanego tygodnia, ale temat bezpieczeństwa na drodze, w tym ryzyka zaśnięcia za kierownicą, zyskuje coraz większą uwagę w mediach społecznościowych. To dobra wiadomość, bo informowanie społeczeństwa o tym problemie może uratować wiele istnień.
Jak zapobiec mikrodrzemce?
Przede wszystkim, zadbać o jakość snu. Starajmy się spać odpowiednią ilość godzin, unikać kofeiny i alkoholu przed podróżą oraz planować przerwy w dłuższych trasach. Jeśli poczujemy się zmęczeni, nie bójmy się zrobić przerwy, odpocząć, a nawet przespać się na parkingu celem odświeżenia umysłu.
Jeśli to możliwe, dzielmy się prowadzeniem z innym kierowcą. Nawet jeśli dotrzemy do celu później, bo drugi kierowca woli jeździć wolniej, nawet jeśli uwielbiamy poczucie kontroli lub mocy, które daje prowadzenie. Już półgodzinna przerwa w kierowaniu samochodem (szczególnie na trasie szybkiego ruchu, gdzie monotonia jazdy daje się we znaki) i zajęcie miejsca pasażera, pozwala odpocząć i zebrać siły na kolejny odcinek drogi.
Wymagajmy od siebie ta dobrej formy i uważności, jakiej oczekujemy od innych kierowców, których spotkamy na swej drodze. A najlepiej wyższej.
Oto 10 wskazówek, które pozwalają zredukować ryzyko zaśnięcia za kierownicą.
- Wyśpij się przed podróżą. Dorosłemu kierowcy zazwyczaj potrzeba 7-9 godzin snu na dobę.
- Planuj przerwy – Podczas długich podróży, co 2-3 godziny zrób przerwę na odpoczynek. Wyjdź z samochodu, rozciągnij nogi i odśwież umysł. Poruszaj się trochę, tak by twoje tętno wzrosło. Na długich, żmudnych trasach planuj przerwy jeszcze częściej – nawet co godzinę lub półtorej.
- Zapewnij sobie towarzystwo pasażera, który od czasu do czasu włączy Cię w stymulującą lub przynajmniej pobudzającą emocje konwersację. Teściowa w tej roli może sprawdzić się nadzwyczaj dobrze. Poproś pasażera, aby pomógł w obserwowaniu drogi i sytuacji na drodze.
- Unikaj prowadzenia w godzinach nocnych – Twój organizm naturalnie pragnie snu właśnie wtedy.
- Zadbaj o dietę. Staraj się spożywać zdrowe posiłki, nawet gdy nie jesteś kierowcą. Jednak zanim zasiądziesz za kierownicą, by zawieść całą rodzinę na wakacje, unikaj ciężkich, tłustych potraw, zwłaszcza przed dłuższą podróżą. Twój organizm zajęty przedłużającym się trawieniem przesunie konieczne zasoby z dala od umysłu, który w czasie prowadzenia powinien być wypoczęty, ostry, zwarty i gotowy.
- Nawadniaj się. Pamiętaj o regularnym piciu wody podczas jazdy, aby utrzymać nawodnienie organizmu. To sprzyja utrzymaniu uwagi i przynosi wiele innych korzyści, włączając w ty wymuszenie przerw na opróżnienie pęcherza.
- Unikaj substancji odurzających przed podróżą. Niektóre lekarstwa mają takie właśnie działanie uboczne. Na wszelki wypadek przeprowadzeniem jeszcze raz zapoznaj się z ulotką dołączoną do leku, a w szczególności z sekcją dot. obsługi maszyn i pojazdów mechanicznych. Zdecydowanie nie prowadź pod wpływem alkoholu ani narkotyków, które znacząco osłabiają zdolności poznawcze.
- Unikaj monotonnych tras. Jeśli to możliwe, wybieraj różnorodne drogi: korzystaj zarówno z autostrad, jak i malowniczych dróg podrzędnych. Zróżnicowana trasa pozwala utrzymać koncentrację.
- Utnij sobie krótką regeneracyjną drzemkę podczas postoju na parkingu. Już 10 minut przynosi korzyści. W Niemczech, gdzie zasadniczo nie można spędzać nocy w samochodzie przy drodze jest wyjątek dla znużonych drogą kierowców.
- Dostarcz sobie dodatkowych bodźców sensorycznych – Dbaj o świeże powietrze w samochodzie, słuchaj muzyki lub podcastów, które pobudzają umysł i utrzymują czujność. Śpiewaj i żuj gumę. Nie podgrzewaj fotela. Zredukuj ogrzewanie samochodowe. O ile zniosą to pasażerowie – prowadź raczej w zbytnim chłodzie niż w za dużym komforcie cieplnym.
- Rób przerwy nawet, gdy prowadzisz dopiero 20 minut, ale droga Cię otumania i nuży. To żaden wstyd być zmęczonym za kierownicą. Napij się kawy na stacji.
Pamiętaj, że zapobieganie mikrodrzemkom to nie tylko ochrona życia Twojego Twoich pasażerów, ale również życia innych uczestników ruchu drogowego. Bezpieczna jazda zależy od Twojej odpowiedzialności i dbałości o jakość snu oraz zdrowy styl życia.
Słodkich snów (ale nie za kierownicą).
Zainteresuje Cię także: